Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej przypomniał znaczenie dla stosunków prawnych i funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości zasady niepodważania orzeczeń, które stały się prawomocne po wyczerpaniu środków odwoławczych lub po upływie terminów ich wniesienia, niemniej system ochrony na mocy dyrektywy konsumenckiej (93/13) zakłada, że konsument jest stroną słabszą niż przedsiębiorca, zarówno pod względem możliwości negocjacyjnych, jak i poinformowania.
Sąd krajowy zobowiązany jest zatem do zbadania z urzędu (własnej inicjatywy), czy dane warunki umowne wchodzące w zakres stosowania dyrektywy 93/13 mają nieuczciwy charakter, a państwa są zobowiązane do zapewnienia skutecznych środków zapobiegania nieuczciwym warunkom.
W wyroku C-600/19 Ibercaja TSUE wskazał, że powaga rzeczy osądzonej nie obejmuje orzeczenia, w którym sąd krajowy, mimo takiego obowiązku, nie zbadał z urzędu nieuczciwego charakteru warunku umownego. Kredytobiorca podniósł w tej sprawie nieuczciwy charakter warunku umownego dotyczącego odsetek za zwłokę w toku egzekucji, a nawet po licytacji nieruchomości obciążonej hipoteką.
– Jeżeli egzekucja została zakończona, a prawa własności przeniesione na osobę trzecią, sąd nie może już stwierdzić nieważności aktów przenoszących własności. Konsument powinien jednak być w stanie powołać się w późniejszym odrębnym postępowaniu na nieuczciwy charakter warunków umowy kredytu w celu naprawienia szkody finansowej spowodowanej ich stosowaniem – wskazał TSUE.
W wyroku w połączonych sprawach C-693/19 SPV Project 1503 i C-831/19 Banco di Desio TSUE przypomniał, że nie korzysta z powagi rzeczy osądzonej nakaz zapłaty wydany bez zbadania przez sąd krajowy nieuczciwego charakteru warunków. Z kolei w wyroku C-725/19 Impuls Leasing TSUE wskazał, że krajowe przepisy proceduralne nie mogą regulować zasad ponoszenia kosztów postępowania w sposób mogący zniechęcić konsumenta do wniesienia sprawy do sądu. Chodziło tu o kaucję wymaganą przy składaniu wniosku o zawieszenie postępowania egzekucyjnego.
Wydane dziś wyroki Wielkiej Izby TSUE dotyczą konsumentów usług finansowych, a więc mają duże znaczenie również dla frankowiczów – ocenia dr Mariusz Korpalski, radca prawny.
Więcej na 
