Teza Bankowemu tytułowi egzekucyjnemu może zostać nadana klauzula wykonalności wyłącznie wtedy, kiedy transakcja została wskazana jako czynność bankowa
Bez klauzuli wykonalności
STAN FAKTYCZNY – Bank Millennium SA w Warszawie wniósł do sądu o nadanie klauzuli wykonalności wystawionemu przez siebie bankowemu tytułowi egzekucyjnemu. Rozpatrujący zażalenie dłużnika sąd okręgowy zapytał Sąd Najwyższy, czy możliwe jest nadanie klauzuli wykonalności BTE, w którym napisano jedynie, że zadłużenie wynika z opisanej w nim umowy ramowej oraz z transakcji zawieranych na jej podstawie. W wypadku bowiem tytułu mówiącego o zadłużeniu wynikającym z prowadzenia rachunku bankowego nie jest konieczne wyszczególnianie zleceń klienta, by BTE mógł uzyskać klauzulę wykonalności, ponieważ prowadzenie rachunku jest czynnością bankową zgodnie z prawem bankowym. Umowa ramowa czynnością bankową jednak nie jest. Są nimi tylko terminowe operacje finansowe, z których wynikało w tej sprawie zadłużenie spółki. Niemniej nie zostały one tym razem bliżej oznaczone. Stąd wzięła się wątpliwość sądu powszechnego.
SN podjął uchwałę, że nie wystarczy, by bank oświadczył, iż w jego księgach rachunkowych figuruje zadłużenie klienta z tytułu umowy ramowej oraz transakcji zawieranych na jej podstawie. Wyjaśnił, że przy nadawaniu klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu sąd musi mieć dokładne oznaczenie czynności bankowej, z której wynikają dochodzone roszczenia. Chodzi o oznaczenie czynności bankowej rozumianej jako czynność prawna, tak by zobowiązany mógł się z BTE dowiedzieć, jaka czynność jest źródłem jego długu, skoro instytucje finansowe dokonują dziś wielu operacji dla jednego klienta. Nie wystarczy zatem określenie, że wierzytelność wynika z umowy ramowej czy transakcji zawieranych na jej podstawie. Ta nie jest bowiem nawet klasyczną umową obligacyjną obejmującą obowiązek świadczenia, który może być przymusowo wykonany. Umowa ramowa jest wyłącznie umową organizacyjną i wynika z niej jedynie obowiązek zawierania w przyszłości określonych umów realizacyjnych. Sytuacji nie ratuje nawet określenie zasad, którym powinny odpowiadać te umowy. Dlatego BTE, żeby uzyskać klauzulę wykonalności, musi wymieniać i nazywać każdą z nich. A skoro w postępowaniu o nadanie jej badaniu podlegają warunki formalne, które powinien spełniać tytuł egzekucyjny, to stwierdzenie, że dokument nie spełnia niezbędnych kryteriów, stanowi przeszkodę do nadania mu klauzuli wykonalności.
Sygn. akt III CZP 6/10
Dobromiła Niedzielska-Jakubczyk
dobromila.niedzielska@infor.pl
Egzekucja tylko na skutek zawartej transakcji
Mariusz Korpalski, radca prawny z poznańskiej kancelarii Komarnicka, Korpalski:
Znakomicie, że Sąd Najwyższy przypomniał, iż bank może skorzystać z przywilejów egzekucyjnych tylko wtedy, gdy klient uprzednio poddał się pisemnym oświadczeniem o egzekucji z zawartej bezpośrednio z bankiem czynności bankowej, a nie z powodu dowolnej czynności prawnej. Niezmiernie jest przy tym ważne, że umowa ramowa nie należy do umów bankowych, z których wynikają bezpośrednio zobowiązania klienta. Warto też zwrócić uwagę, że z uchwały wynikają kolejne wnioski, choć niestety niesformułowane przez SN wprost. Otóż także oświadczenie o poddaniu się egzekucji (a nie tylko BTE) powinno dotyczyć konkretnej czynności bankowej. Tym samym i ono powinno zawierać dokładne wskazanie transakcji, z których wynikają zobowiązania klienta. Poza tym transakcje te w dacie
