EKSPERT WYJAŚNIA
Kiedy następuje przedawnienie roszczeń przy międzynarodowej sprzedaży towarów
Terminowe płacenie zobowiązań odeszło do historii również za naszą zachodnią granicą. Dlatego coraz większego znaczenia nabierają reguły przedawnienia roszczeń ze sprzedaży towarów na przykład do Niemiec.
Problematyka związana z terminami dochodzenia należności za dostarczony towar jest uregulowana przez konwencję nowojorską o przedawnieniu w międzynarodowej sprzedaży towarów z 14 czerwca 1974 r. Polska przystąpiła do niej 1 grudnia 1995 r. Niemcy nie są stroną konwencji. Niemniej stosuje się ją do kupującego z RFN. Zgodnie bowiem z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) 593/2008 z 17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I – Dz.U. UE L177 z 4 lipca 2008 r.) prawem regulującym umowę sprzedaży jest prawo sprzedawcy. Inaczej mówiąc – prawo państwa, w którym sprzedawca ma siedzibę. Warto przy tym pamiętać, że rozporządzenie to nie wprowadziło w tym względzie żadnych nowości. Zarówno na podstawie polskiego prawa międzynarodowego prywatnego, jak i niemieckiego prawa międzynarodowego prywatnego, już wcześniej właściwe było prawo sprzedawcy. Tak więc skoro sprzedawca ma siedzibę w Polsce, to do oceny skutków umowy sprzedaży z nim zawartej stosuje się prawo polskie.
Zgodnie z protokołem wiedeńskim z 11 kwietnia 1980 r. do konwencji nowojorskiej ma ona zastosowanie zawsze wtedy, kiedy do umowy sprzedaży stosuje się prawo państwa strony konwencji. Tak więc tę umowę międzynarodową stosuje się jako część polskiego porządku prawnego do umów sprzedaży towarów do Niemiec, mimo że Niemcy stroną konwencji nie są. Dla ścisłości należy dodać, że:
● konwencja nowojorska określa warunki przedawnienia wzajemnych roszczeń kupującego i sprzedającego,
● umowa sprzedaży towarów jest uważana za międzynarodową, jeżeli w czasie jej zawarcia kupujący i sprzedający mają siedziby handlowe w różnych państwach,
● konwencja nie jest stosowana do sprzedaży m.in. towarów kupionych do użytku osobistego, na licytacji, w drodze egzekucji, udziałów, akcji, papierów wartościowych.
Zgodnie z postanowieniami konwencji nowojorskiej termin przedawnienia wynosi 4 lata (dla porównania polskie prawo przewiduje dwuletni termin dla dochodzenia roszczeń ze sprzedaży dokonanej między przedsiębiorcami). Przy tym upływ czasu w odniesieniu do długu głównego odnosi się również do odsetek za opóźnienie. Termin ten nie może być skracany przez czynność prawną (np. przez umowę). Dłużnik może natomiast przedłużyć okres przedawnienia przez oświadczenie złożone wierzycielowi. Tego rodzaju deklaracja powinna być złożona w formie pisemnej. Może też być powtarzana. Przedłużany w ten sposób termin nie może jednak przekroczyć 10 lat od chwili, kiedy roszczenie stało się wymagalne. Strony mogą w umowie wyłączyć stosowanie konwencji. Niemniej zasady te mają zastosowanie do kontraktów z przedsiębiorcami nie tylko z Niemiec, lecz także z wielu innych krajów, z którymi polskie firmy utrzymują kontakty handlowe. Tak więc konwencja może dostarczyć decydujących argumentów w zasadzie każdemu eksporterowi dochodzącemu zapłaty za dostarczone towary w obrocie międzynarodowym.
Mariusz Korpalski
Komarnicka Korpalski Kancelaria Prawna
